گزارش کارشناسی سازمان بسیج حقوق دانان درباره «تحلیلی بر دستور کار ۲۰۳۰ سازمان ملل متحد برای توسعه پایدار» درخردادماه ۱۳۹۶ منتشر گردید. این گزارش به همت پژوهشکده راهبردی سازمان بسیج حقوق دانان در۳۷ صفحه و توسط شارون اسلاتر و ترجمه محمود دهقان سلماسی با همکاری یحیی اکبری تدوین شده است.
در مقدمه این گزارش اشاره شده است:
سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) یکی از دفاتر تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد است که در چهارم نوامبر ۱۹۴۶ تأسیس شد و در شانزدهم نوامبر ۱۹۴۶، چهل‌وشش كشور ازجمله ایران اساسنامه آن را امضا کردند. یونسكو در بند اول اساسنامه خود، هدف از تشکیل این سازمان را چنین بیان می‌کند: «كمك به استقرار صلح و امنیت از طریق ترویج همكاری میان ملت‌ها در زمینه‌های آموزش، علوم و فرهنگ به‌منظور افزایش احترام همگان به عدالت، حاكمیت قانون، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی برای همه، بدون توجه به تفاوت‌های نژادی، جنسیت، زبان و مذهب، مطابق با منشور ملل متحد».
در همین راستا در سپتامبر ۲۰۱۵ (شهریور ۹۴)، اهداف دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار در سازمان ملل متحد ارائه شد. در «دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار» اهدافی جهت رسیدن به توسعه پایدار ارائه شده است که می‌توان آن‌ها را به‌اختصار این‌گونه بیان نمود: «پایان دادن به فقر و گرسنگی، ترویج رفاه، آموزش باکیفیت و برابر، دستیابی به تساوی جنسیتی، مدیریت پایدار آب، دسترسی به منابع انرژی پایدار، کاهش نابرابری، تبدیل سکونت‌گاه‌های انسانی به مکان‌هایی امن، تضمین الگوهای پایدار تولید و مصرف، اقدام برای رویارویی با تغییر اقلیم، استفاده پایدار از اقیانوس‌ها، مدیریت پایدار جنگل‌ها، ترویج جوامع صلح‌جو».
بیانیه مربوط به هدف چهارم این دستور کار (تضمین آموزش باکیفیت، برابر و فراگیر و ترویج فرصت‌های یادگیری مادام‌العمر برای همه)، در ماه می ۲۰۱۵ در مجمع جهانی آموزش (اینچئون کره جنوبی) به تصویب رسید. در پی آن دولت جمهوری اسلامی ایران مطابق اصل ۱۳۸ قانون اساسی در ۲۵ شهریور ۱۳۹۵ مصوبه‌ای را جهت تشکیل «کارگروه ملی آموزش ۲۰۳۰ با مسئولیت وزارت آموزش‌وپرورش» گذراند. این کارگروه به‌منظور هماهنگی و ارائه راهکارهای تحقق اهداف و تعهدات برنامه آموزش ۲۰۳۰ همسو با اهداف و تعهدات برنامه اهداف توسعه پایدار، موظف شد: «برنامه اجرایی و نظارتی تحقق کامل آموزش ۲۰۳۰ را در سطوح ملی و استانی با بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های موجود در دستگاههای اجرایی مرتبط و همسو با اهداف برنامههای توسعه کشور، اسناد راهبری توسعه، نقشه جامع علمی کشور، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و برنامه اهداف توسعه پایدار تهیه کند و گزارش پیشرفت کار و نحوه همکاری دستگاههای ذیربط را سالانه به هیأت وزیران و گزارش نهایی را به کمیسیون ملی یونسکو برای ارسال به مرجع بینالمللی مربوط ارائه نماید». همچنین سند ملی آموزش ۲۰۳۰ جمهوری اسلامی ایران با مدیریت و برنامه‌ریزی دفتر یونسکو در ایران با تشکیل ۳۰ کارگروه تخصصی تدوین و آماده و در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۹۵ رونمایی شد.
قطار توسعه پایدار با طعم سند ۲۰۳۰ به‌خوبی بر ریل سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در حرکت بود تا اینکه رهبر معظم انقلاب در بیانات خود در دیدار با فرهنگیان در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۶ فرمودند:
«این سند ۲۰۳۰ سازمان ملل و یونسکو و این حرف‌ها، این‌ها چیزهایی نیست که جمهوری اسلامی بتواند شانه‌اش را زیر بار این‌ها بدهد و تسلیم این‌ها بشود. به چه مناسبت یک مجموعه‌ی به‌اصطلاح بین‌المللی‌ای - که قطعاً تحت نفوذ قدرت‌های بزرگ دنیا است - این حق را داشته باشد که برای کشورهای مختلف، برای ملّت‌های گوناگون، با تمدّن‌های مختلف، با سوابق تاریخی و فرهنگی گوناگون، تکلیف معیّن کند که شما باید این‌جوری عمل کنید؟ اصل کار، غلط است».
این بیانات سند ۲۰۳۰ را در صدر اخبار و توجه محافل علمی و اجرایی کشور قرار داد، و سیل اشکالات شکلی و محتوایی را به سمت سند ۲۰۳۰ روانه کرد. وظیفه دولت به اجرایی کردن سند بنیادین تحول آموزش‌وپرورش، عدم بررسی سند توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی، لزوم تصویب سند از جانب مجلس شورای اسلامی و کارساز نبودن حق تحفظ ایران در مورد محتوای سند از جمله عمده اشکالات شکلی به فرایند ورود سند ۲۰۳۰ در کشور ایران بود و اشکالات محتوایی چون عدم تطابق محتوای سند ۲۰۳۰ با اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران، محتوای سکولار و منفعل سند، استفاده از عبارات مبهم و چندپهلویی چون «تساوی جنسیتی»، «حقوق باروری»، «آموزش فراگیر جنسیتی» و ... نیز از جانب منتقدین بیان شد.
با توجه به این مسائل بررسی شکلی و محتوایی دستورکار ۲۰۳۰، سند آموزش ۲۰۳۰ و سند ملی آموزش ۲۰۳۰ از جانب اندیشمندان لازم و ضروری به نظر می‌رسد. چندی پیش شارون اسلاتر، مدیرعامل مؤسسه بینالمللی دیدهبان خانواده و عضو انجمن حقوق خانواده سازمان ملل متحد، در مورد دستور کار ۲۰۳۰ گزارشی را منتشر نمود و از جانب خود تهدیدهای موجود در دستور کار ۲۰۳۰ را موردبررسی قرار داد. این گزارش که به زبان انگلیسی است با عنوان «تحلیلی بر دستور کار توسعه پایدار ۲۰۳۰؛ تهدیدهای پنهان برای زندگی، خانواده و کودکان» تکیه بر مفهومشناسی عبارات بعضاً مبهم دستور کار ۲۰۳۰ دارد. با توجه به موضوع موردبحث در گزارش مذکور و نیاز بررسی هر چه بیشتر دستور کار ۲۰۳۰، ترجمه گزارش برای تدبر بیشتر در مورد سند لازم به نظر می‌رسید. بنابراین سازمان بسیج حقوقدانان ترجمه گزارش مذکور را در اختیار عالمان و اندیشمندان جهت تحلیل هر چه بهتر این سند قرار می‌دهد.
لازم به ذکر است آنچه شارون اسلاتر بیان می‌کند لزوماً مورد تأیید این سازمان نیست و جهت بیان آرا و نظرات متفاوت تدوین‌شده است.
برای دریافت این گزارش پژوهشی به روی گزینه کلیک نمایید.
افزودن دیدگاه جدید